[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Polityka - jest pierwotniejsza (pierwsza, formy.
główniejsza, godniejsza, ważniejsza) niż
" Potentia actwa - możność czynna (władza).
ekonomika, a ta niż - monastyka. Ustanawianie
prawa pozytywnego jest główną częścią
" Potentia ad generandum - możność (moc
polityki. Polityka udziela dobra niższych sztuk
do rodzenia).
i cnót. Polityka, ekonomika i monastyka sq
częściami etyki, odnoszącymi się kolejno do
" Potentia ad spirandum - możność (moc do
społeczności, rodziny i pojedynczej osoby.
tchnienia).
" Populus - est multitudo hominum iuris
" Potentia augmentatiya - patrz:
consensu, et utilitate communi sociata. Lud
augmentativa.
(społeczeństwo) - jest liczną grupą ludzi,
" Potentia augmentatiwa - władza wzrastania.
spojonych uzgodnieniami prawnymi oraz
wspólnym pożytkiem.
" Potentia generativa - patrz: generativa.
" Possessio - rerum exteriorum, quoad usum,
" Potentia generativa - władza rodzenia.
est homini naturalis; non autem quoad
naturam. Posiadanie - rzeczy zewnętrznych,
" Potentia motiva secundum locum - władza
jest dla człowieka naturalne, co do ich
ruchu przestrzennego (lokalnego). Jedna z
używania; nie zaś - co do natury.
władz wegetatywnych.
" Possibile - sumitur dupliciter: ut dividitur
" Potentia nutritiva - władza odżywiania.
contra necesse, et ut commune ad necesse et
Patrz: nutritiva.
contingens. Możliwe - przyjmuje się na dwa
" Potentia passiya - możność bierna.
sposoby: jako przeciwstawione konieczności
oraz jako wspólne dla koniecznego i
" Potentiae appetitivae - władze poządawcze.
przygodnego.
" Potentiae intellectivae - władze
" Possibilitas - duplex, in omni creatura:
intelektualne.
scilicet se-cundum illud quod habet, id est,
dependentia ab alio, secundum totum, et
" Potentiae sensitiyae - władze zmysłowe.
secundum formam, et secundum illud quod non
" Potentiae vegetativae - władw wegetatywne.
habet, id est, receptibilitas. Możliwość -
[zachodzi] dwojako w każdym stworzeniu: [1]
" Potestas - proprie nominat potentiam
to jest według tego, co posiada, czyli zależność
activam, cum alioua praeeminentia. Potestas
od innego, według całości i według formy oraz
40
tripliciter conside-ratur: scilicet secundum se, " Praedestinatio - est ratio transmissionis
quoad modum acouirendi, et quoad usum. creaturae rationalis ad vitam aeterniam, in
Primo modo, est a deo universaliter et semper, mente dei. Praedestinatio pertinet ad scientiam
non autem secundo et tertio modo. WÅ‚adza - w practicam; est pars Providentiae -
ścisłym sensie oznacza możność aktywną, z Przeznaczenie - jest powodem przeniesienia
powodu pewnej wzniosłości. Władzę rozważa stworzenia rozumnego do życia wiecznego w
się w trzech [aspektach]: to jest według niej umyśle boga. Przeznaczenie należy do wiedzy
samej, w odniesieniu do sposobu nabywania praktycznej; jest częścią opatrzności
oraz w odniesieniu do używania. Pierwszy (przewidywania).
sposób przysługuje bogu zawsze i
" Praedicamenta - orzeczniki.
powszechnie, drugi i trzeci zaÅ› - nie.
" Praedicamentum - sufficientia decem
" Potestas - władza [nad kimś lub czymś].
praedicamentorum, et distinctio eorum.
" Potestativum per se - samostanowienie.
Orzecznik - wystarczy dziesięć orzeczników i
ich podział. Jest to odwołanie się i
" Potus - patrz: sitis.
potwierdzenie arystotelesowskiej nauki o
orzecznikach.
" Praecepta affirmatiya - przykazania
twierdzÄ…ce.
" Praedicatio - orzekanie.
" Praecepta caeremonialia - przykazania
" Praedicatio accidentalis - orzekanie
obrzędowe.
przypadłościowe.
" Praecepta iudicalia - przykazania
" Praedicatio identitatis - orzekanie
sÄ…downicze.
identyfikujÄ…ce.
" Praecepta moralia - przykazania moralne.
" Praedicatum - orzeczenie.
" Praecepta negativa - przykazania
" Praemium - id est quod redditur alicui, in
zakazujÄ…ce.
bonum eius. Praemium duplex: scilicet
essentiale et accidentale. Nagroda - jest tym,
" Praeceptum - propie importat kationem
czym płaci się komuś dla jego dobra. Nagroda
debiti. Praece-pta sunt inaeoualia et disparia,
[jest] dwojaka: to jest istotowa i
propter auctoritatem praecipientis, vel propter
przypadłościowa.
dignitatem vel necessitatem rerum
praeceptarum. Przykazanie (nauczanie) -
" Praesentia - illud proprie dicitur praesens,
właściwie [rozumiane] wnosi powód
cuius essentia praesentatur sensui, vel
powinności. [rzeczy] przykazane są nierówne i
intellectui. Obecność - o tym właściwie mówi
różne, ze względu na autorytet
się, że jest obecne, czego istota ukazywana jest
przykazującego, albo ze względu na godność
zmysłowi lub intelektowi.
lub konieczność nakazanych rzeczy.
" Praestigium - est divinatio per daemones,
" Praecipitatio - est operatio per impetum
ingerentes se visui vel auditui hominum, quia
yoluntatis vel passionis, sine prudentia, et
praetringit oculos. Wróżbiarstwo - jest
partibus eius. Nierozwaga - jest działaniem
natchnieniem przez demony, ingerujÄ…ce w
pod wpływem impetu woli lub uczucia, bez
widzenie lub słuch człowieka, ponieważ
roztropności oraz [z pominięciem] jej części.
zaciemnia oczy.
" Praecipitatio - patrz: temeritas.
" Praesuppositio - wcześniejsze założenie.
41
" Praetemtum - przeszłość. rządy złe: czyli tyrania, oligarchia i
demokracja.
" Primi motus - dicitur dupliciter: scilicet
primo primi, id est, naturales sine " Principiatum - est constitutum in esse per
imaginatione, et secundo primi, id est, primi principium. Ideo non convenit lineae respectu
motus sensualitas, ex imaginatione. Secundi puncti, nęć motui, respectu termini a quo.
sunt peccata, sed levissima; primi vero nullo ZapoczÄ…tkowujÄ…ce - konstytuuje siÄ™ w
modo. Pierwsze poruszenia - określa się bytowaniu przez pryncypium. Dlatego nie
dwojako: najpierw jako pierwsze, czyli odpowiada linii ze względu na punkt, ruch i
naturalne bez wyobrażenia, a następnie kres.
pierwsze, czyli pierwsze poruszenia zmysłowe
" Principium - est id a quo aliquid procedit
z powodu wyobrażeń. Drugie [z
quocumque modo, et e converso. Causa et
wymienionych] sÄ… grzechami, lecz
principium sunt idem re convertibiliter, et
najlżejszymi - pierwsze zaś nie są w żaden
differunt ratione. Pryncypium - jest tym, od
sposób grzeszne.
czego coś pochodzi w jakikolwiek sposób oraz
" Primogenitus - pierworodny. na odwrót. Przyczyna i pryncypium są realnie
zamienne, a różnią się rozumowo.
" Primum - dicitur dupliciter: scilicet primum
simpliciter, et primum in genere. Pierwsze - " Principium indiyiduationis - pryncypium
określa się dwojako: to jest pierwsze wprost i (zasada) jednostkowienia.
pierwsze w rodzaju.
" Principium intellectivum - pryncypium
" Principaliter - dicitur dupliciter: scilicet intelektualne.
primordialiter et completive. Głównie - określa
" Principium singularitatis - pryncypium
się dwojako: czyli pierwotnie i dopełniająca
cech wyłącznych (danego bytu).
(uzupełniająco),
" Prioritas - pierwszeństwo.
" Principia indiyiduaua - pryncypia
jednostkowienia.
" Privatio - duplex: scilicet in privari, et in
priyatio esse: prima est contraria habitui, non
" Principia individuantia - pryncypia
autem secunda. Brak - [rozumie siÄ™ go]
uszczegółowiające.
dwojako: czyli jako brak czegoÅ› oraz jako
" Principia per se nota - zasady (pryncypia) [dobrowolne] ogołocenie. Pierwszy
znane same przez siÄ™. przeciwstawia siÄ™ posiadaniu [czegoÅ›], drugi
zaÅ› nie.
" Principiatum - duplex: scilicet politicus, id
est, liberorum, et despoticus, scilicet servorum. " Privilegium - przywilej.
Primum oportet esse moderatum. Bonus
" Processio - processionis nomen primo
principatus triplex: scilicet regalis,
convenit motui locali, ex quo transfertur ad
aristocratia et timocratia. Et triplex
omnem ordinem ex aliquo, et ad omnem
[ Pobierz całość w formacie PDF ]